Gangandi
Myndlistarsýningar er hugmynd myndlistarkonunnar Unnar G. Óttarsdóttur og var
fyrsti gjörningurinn framin á Akureyri
2006. Sýningin var staðsett við sjóinn.
Á árunum
2009-2010 var meðlimum í listamannahópnum Súpunni boðið að sýna eigin sjálfsmyndir
í Gangandi Myndlistarsýningu. Sýningarrýmið var gönguleiðin frá Kaffistofunni á
Hverfisgötunni í Reykjavík að SÍM húsinu í Hafnarstræti og leiðin frá Boxinu á
Akureyri að kirkjunni og þaðan á Ráðhústorgið og til baka að Boxinu.
Af þessum
gjörningum fæddist fossagangan sem var framin í Haffjarðará á Snæfellsnesi, á
Akureyri og í Reykjavík. Þá hófst samstarf um Fossagöngu milli listakvennanna
Unnar Óttarsdóttur og Dagrúnar Matthíasdóttur og fleirum boðið að sýna í
Fossagöngunni á Akureyri. Sýningin gekk
á milli Mjólkurbúðarinnar og Hofs þar sem hún var færð á milli
sýningarrýma og lauk í listagilinu á 150 ára afmælishátíð Akureyrarbæjar.
Sýningin
útvíkkar þannig sýningarstaðina með gjörningi Fossagöngunnar sem framin er í
formi Gangandi myndlistarsýningar. Gjörningurinn hefur farið þannig fram að
verkin voru tímabundið færð út fyrir sýningarrýmið þegar gengið var með þau um
stræti og torg með ljósmyndara í fylgd sem skrásetti gjörninginn. Undir
verkunum sem tekin voru niður voru önnur minni verk sem koma í ljós þegar
stærri verkin eru tekin niður. Þá er sýningarrýmið aldrei autt á meðan
Fossagangan fer út meðal fólksins. Í lok gjörningsins var verkunum komið fyrir
aftur í sýningarrýminu. Skrásetning gjörningsins var einnig sýndur.
Gjörningurinn Gangandi myndlistarsýning hafa þá hugmynd að leiðarljósi að
listin nálgist og mæti almenningi.
Fossagangan
brúar bilið milli málverksins, náttúru og samfélags með sýningu og gjörningi
þar sem hugmyndin hefur það að leiðarljósi að nálgast og mæta almenningi á
förnum vegi. Einskonar samtal milli listaverka, fólks og náttúru.
Gömlu meistararnir máluðu úti í náttúrunni. Bilið á milli manns og
náttúru hefur breikkað. Verkin sem sýnd verða í Fossagöngunni hafa verið sýnd
úti í náttúrunni og hefur Fossagangan þá hugmynd að leiðarljósi að maður,
myndlist og náttúra mætist.
Vatnið, mannsandinn og tjáning manna á meðal fossar
áfram, stíflast eða höktir. Virkjun fossa á Íslandi hefur verið mótmælt
síðastliðin ár. Í stað mótmælagöngu er sýningin Fossaganga meðmælaganga og óður
til fossa og náttúrunnar almennt þar sem gengið verður í fossafylkingu um götur
og torg
Listasafnið á Ísafirði / Gamla sjúkrahúsinu / 5. október – 9. nóvember 2013
Unnur Óttarsdóttir Dagrún Matthíasdóttir
Myndlistasýningin Fossaganga opnar í Listasafni Ísafjarðar – Gamla Sjúkrahúsinu laugardaginn 5.október. Unnur Óttarsdóttir og Dagrún Matthíasdóttir sýna fossamálverk og fremja gjörninginn Fossagöngu sem er í formi Gangandi myndlistarsýningar. Málverkin verða tímabundið færð út fyrir sýningarrýmið þegar gengið verður með þau um götur og torg Ísafjarðar sem eru mikilli nálægð við náttúruna. Sýningarstjóri og höfundur gjörningsins er Unnur Óttarsdóttir.
Vatnið, mannsandinn og tjáning manna á meðal fossar áfram, stíflast eða höktir. Virkjun fossa á Íslandi hefur verið mótmælt síðastliðin ár. Í stað mótmælagöngu er sýningin Fossaganga meðmælaganga og óður til fossa og náttúrunnar almennt þar sem gengið verður í fossafylkingu um Ísafjörð.
Verkið Tilraunastofa Dunnu fjallar um ryþma og samspil Dagrúnar og Unnar í sameiginlegu rýmisverki þar sem þær vinna með litasamspil og form í endurvarpi. Verkið byggir á og er framhald fyrri verka Unnar sem nefnast Endurvarp og fjalla um myndun sjálfsmyndar með speglun í tengslum. Saman tjá listakonurnar tilraunakennda sköpun sem þær endurspegla hvor frá annari.
Myndlistakonurnar Dagrún Matthíasdóttir og Unnur Óttarsdóttir hafa unnið og sýnt saman áður í gjörnaþáttökuverki og málverkasýningum. Þær hafa báðar tekið þátt í fjölda samsýninga hérlendis og erlendis, og einnig haldið þó nokkrar einkasýningar.
Viðtal sem Halla Þórlaug Óskarsdóttir tók við Unni Óttarsdóttur og Dagrúnu Matthíasdóttur í Ríkisútvarpinu í Víðsjá 13. febrúar 2017
Sýningin byggir á ferðum um listasenu Íslands. Verkefnið byggist á rannsóknarferðum sem voru skrásettar í myndum. Myndlistarmennirnir Rán Jónsdóttir og Unnur Óttarsdóttir spegla sig í hvor annarri sem og myndlistarmönnum samtímans. Listamennirnir unnu verkin á sýningunni í samvinnu.
Unnur og Rán stofnuðu Myndlistarfélagið Bergmann Skagfjörð árið 2014.
Fjögur málverk, það telst ekki mikið á einni listsýningu. Raunar hugleiða listakonurnar enn hvort þau verði ekki nema þrjú. Hér er ekki aðeins um að ræða að þeim sé ólokið heldur fremur hitt að þau eru enn að birtast, ekki aðeins sem áþreifanlegir hlutir heldur sem hugsun. Og verkin sjálf búa yfir þessum sérstaka eiginleika sem er ekki til út af fyrir sig en birtist í heildinni. Á síðustu öld hefði einhver talað um „verðandi“ – um að margrætt eðli hlutarins birtist um leið og hluturinn er búinn til úr efninu. Hvert er nú eðli þessara verka og hvað segja þau okkur um samband höfunda sinna við umhverfið?
Öll málverkin sýna þekkt kennileiti úr íslenskum listheimi. Ef við skoðum þau í tímaröð þá er fyrst „Sumarnótt, lómar við Þjórsá“ eftir Jón Stefánsson frá 1929 – málað áður en Ísland varð sjálfstætt lýðveldi: kaldranalegt landslag og tveir fuglar sem gætu verið hvað sem er. Tómt. Auður strigi með einhverri náttúru skrifaða á. Síðan koma þrjú málverk sem sýna lifandi Íslendinga. Það er eins og þeir séu nýkomnir, eiginlega ekki komnir en á leiðinni, á leiðinni að finna sér stað, finna sér viðfangsefni. Tveir brautryðjendur íslenskrar listar, Magnús Pálsson og Kristján Guðmundsson, sem báðir hafa verið fulltrúar Íslands á Feneyja-tvíæringnum, eru fulltrúar breytinga sem áttu sér stað í öllum heiminum á síðari hluta 20. aldar, áköf og örvæntingarfull leit að nýrri sjálfsmynd í heimi þar sem gömul landamæri höfðu verið dregin upp á nýtt á nýjum stöðum. Þessi þróun var sérstaklega knýjandi viðfangsefni fyrir Íslendinga sem mála sjálfsmynd sína yfir auða strigann sem Jón Stefánsson skildi eftir. Hetjur konseptlistar á Íslandi eru því fulltrúar þess umhverfis þar sem nútímalistamenn, eins og Unnur Óttarsdóttir og Rán Jónsdóttir, þurfa að finna sína sjálfsmynd – það er heimur mynda, eftirmynda og afmyndunar, sannar eða falskar, það eru myndir í fjölmiðlum og ljósmyndir og það er listin þar sem hugmynd skiptir meira máli en mynd.
Sýningin sem hér má sjá liggur á milli póstkorta Kristjáns, „Tourist poem“ frá 2015 um land sem enginn virðist hafa stigið fæti á, og mannauðrar landslagsmyndar Jóns Stefánssonar. Hún býður áhorfandanum að hugsa um eðli þess að vera Íslendingur. Það er eitthvað sem er breitt yfir stað með sterka ímynd þó að hún sé auð og tóm eins og póstkortin eða Sumarnóttin. Þessi fjögur málverk, eða kannski þrjú, sýna fram á hvað eru mörg lög af tilvísunum og nýjum sjálfsmyndum í allri listframleiðslu á 21. öld og þá kannski sérstaklega í list sem búin er til á stað sem enn er að koma í ljós og birtast eins og Ísland nútímans.
Prófessor Michael Biggs fagurfræðingur Íslensk þýðing Skúli Pálsson
